ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Γίνεται ένας μεγάλος αγώνας από την πλευρά των γονιών και των δασκάλων, για να μπορέσουν, ή μάλλον να εξαναγκαστούν τα παιδιά να προσαρμοστούν στην κοινωνία. Βασικό στοιχείο της προσαρμογής αυτής είναι το να είναι φρόνιμα. Ασφαλώς ένα αντιδραστικό και υπερβολικά άτακτο παιδί, θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και σχέσεων, λόγω της ενοχλητικής στάσης απέναντι στους άλλους και λόγω της ανευθυνότητας που θα επιδείξει.
Όμως τίθεται το ερώτημα, πόσο φρόνιμο πρέπει να είναι ένα παιδί; Αυτό που εμείς θεωρούμε φρόνιμο παιδί, σύμφωνα δηλαδή με τα τρέχοντα κριτήρια της φρονιμάδας, είναι το "καλό" παιδί, το κοιμισμένο, το "προσαρμοσμένο"; Θα ήθελα να αμφισβητήσω την αξία της φρονιμάδας έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε τώρα.
Οι γονείς συνεχώς λένε στα παιδιά τους ότι όταν είναι φρόνιμα είναι καλά παιδιά. Και έτσι οι αταξίες ταυτίζονται με το κακό. Το σίγουρο είναι ότι ένα φρόνιμο παιδί είναι ένα βολικό παιδί. Δεν μας κουράζει και δεν μας εκθέτει στα μάτια των άλλων. Είναι όμως ένα νικημένο παιδί. Ένα παιδί που έχει χάσει την ζωτικότητά του, τον αυθορμητισμό του και την αντιδραστικότητά του (η αντιδραστικότητα είναι μέχρις ενός σημείου θετική ιδιότητα, γιατί μας προστατεύει από την κάθε είδους υποδούλωση). Το υποταγμένο παιδί είναι μια θλιβερή μετριότητα όσες δήθεν επιτυχίες και αν επιδείξει, δεν είναι πλέον παιδί είναι ρομποτάκι. Οι παιδικές αταξίες μας κουράζουν, πρέπει όμως να σκεφτούμε ότι είναι μέσα στην φύση του παιδιού και ταυτόχρονα είναι μια υγιής αντίδραση στις βλακώδεις και καταπιεστικές συνθήκες που προσπαθούμε να επιβάλουμε. Όχι μόνο για να ησυχάσουμε από τις φασαρίες, αλλά γιατί κάπου μέσα μας τρομάζουμε από την επικείμενη αμφισβήτηση. Το ανυπάκουο παιδί κάποτε μεγαλώνοντας, θα μας πετάξει κατάμουτρα την περιφρόνησή του για τα πιστεύω μας και για τον κόσμο μας. Αυτό θα του δώσει την δυνατότητα να αλλάξει και τον κόσμο και τον εαυτό του. Τι ταπείνωση όμως για μας μπροστά στα μάτια των άλλων ανθρώπων, που είναι και οι σύντροφοί μας στην μαζική ύπνωση, την οποία πάση θυσία αγωνιζόμαστε να προστατέψουμε!
Κανένας πειθήνιος και "προσαρμοσμένος" άνθρωπος δεν κατάφερε τίποτα το ουσιαστικό στην ζωή του, όσο και αν κέρδισε τον θαυμασμό, το χρήμα και την δόξα. Οι πραγματικές αλλαγές, εσωτερικές και εξωτερικές, γίνονται πάντοτε από τους αμφισβητίες. Οι υπόλοιποι αναπαράγουν το ήδη υπάρχον κατεστημένο και τον πεπατημένο τρόπο σκέψης. Καμία πρωτοτυπία, κανένας αυθορμητισμός, κανένας γνήσιος εαυτός τελικά. Τα επιτεύγματα ίσως είναι μεγάλα, αλλά τίποτα το αυθεντικό, τίποτα το καινούργιο. Όταν ένα παιδί είναι υγιώς απείθαρχο, ίσως είναι ένδειξη ότι στην ζωή του δεν θα επιτρέψει την υποδούλωση της προσωπικότητάς του, ότι θα σηκώσει κεφάλι σε μας που αντιπροσωπεύουμε το κατεστημένο και την αποβλάκωση. Αν νομίζετε ότι ένα υγιώς απείθαρχο παιδί δεν σέβεται κανέναν κάνετε μεγάλο λάθος. Σε ένα τέτοιο παιδί ο σεβασμός είναι κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του. Θα αντιδράσει σε μας γιατί σέβεται κάποιους άλλους, που αξίζουν τον σεβασμό του. Θα επαναστατήσει στην κατεστημένη νοοτροπία, όχι από εγωισμό και γιατί δεν πιστεύει σε τίποτα, αλλά γιατί έχει βρει κάτι καλύτερο, ενδεχομένως μέσα του. Αν όμως πιέσουμε το παιδί υπερβολικά, ή το αφήσουμε ανεξέλεγκτο, τότε θα παρουσιάσει συμπτώματα παθολογικής αντιδραστικότητας, εγωισμού και αλαζονείας.
Πως λοιπόν πρέπει να ενεργήσει ένας γονιός στην πράξη; Τι στάση πρέπει να κρατήσει απέναντι στην ανυπακοή των παιδιών του; Αρχικά ας ξεκαθαρίσουμε την πιθανή παρεξήγηση των όσων έχουν λεχθεί. Δεν προτρέπω τους γονείς να ανέχονται την κάθε ιδιοτροπία των παιδιών τους και να μην τα τιμωρούν για τα παραπτώματά τους, διότι αυτά θα σχηματίσουν λάθος εικόνα για τον κόσμο στον οποίο ζούνε. Θα νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν το οτιδήποτε, χωρίς συνέπειες. Αυτό δεν είναι κάτι το επιθυμητό. Μεταξύ όμως της ασυδοσίας και της ισοπέδωσης υπάρχει ο μεγάλος χώρος της ισορροπίας. Η περιοχή όπου πειθαρχούμε, γνωρίζουμε τις συνέπειες των πράξεών μας και αναλαμβάνουμε την ευθύνη, αλλά ταυτόχρονα όποτε εμείς το κρίνουμε, μπορούμε να αντιδράσουμε στις υπάρχουσες συνθήκες χωρίς να μας εμποδίσει κάποιος ανασταλτικός μηχανισμός παθολογικής υπακοής, που οι φοβισμένοι γονείς μας μάς εντύπωσαν κατά την διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας. Η υπακοή δεν είναι πάντοτε το καλό, όπως η ανυπακοή δεν είναι πάντοτε το κακό. Ισχύει και το αντίστροφο ασφαλώς. Πρέπει να έχουμε και την δυνατότητα της έλλογης υπακοής και της έλλογης ανυπακοής, ανάλογα με τις περιστάσεις και την συνείδησή μας. Οι γονείς όμως προσπαθούν να εμφυσήσουν στα παιδιά τους την άποψη ότι η απειθαρχία ταυτίζεται με το κακό και η υπακοή με το καλό, πράγμα το οποίο δεν είναι πάντοτε ακριβές.
Η χρυσή τομή, η ισορροπία στο ζήτημα αυτό, είναι να επιβάλουμε στο παιδί κάποια, όχι υπερβολική πειθαρχία, επιτρέποντάς του ταυτόχρονα μια σχετική ελευθερία για ανυπακοή. Να μην είμαστε άκαμπτοι, να μην είναι όλες μας οι αποφάσεις τελεσίδικες. Κάποιες να είναι, αλλά σε άλλες περιπτώσεις ας υποχωρούμε κάτω από την πίεση των παιδιών. Να έχουν την αίσθηση ότι κάποτε, αγωνιζόμενα εναντίον μας, μπορούν να μας νικήσουν. Αυτό θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή τους. Να γνωρίζουν όμως ότι αυτή η δυνατότητά τους, δεν έχει πάντοτε όλες τις πιθανότητες επιτυχίας, γιατί σε άλλες περιπτώσεις οι αποφάσεις μας μπορεί να είναι πραγματικά τελεσίδικες.
Όταν επιβάλουμε στα παιδιά κάποιους περιορισμούς ή κάποια τιμωρία, θα πρέπει να τους εξηγούμε ότι παρ' όλο που η πράξη τους ήταν λανθασμένη, εμείς εξακολουθούμε να τα αγαπάμε. Η αγάπη μας δεν αλλάζει με τίποτα. Λάθος είναι η πράξη και όχι το παιδί. Να τους λέμε ότι είναι θέμα προσωρινής απειρίας, αλλά ο αυθορμητισμός τους είναι υπέροχος. Να αισθανθούν άνετα με το γεγονός ότι ενήργησαν κατά βούληση, όσο ατελής και αν είναι αυτή. Μπορούμε ακόμα κάποιες φορές, αφού έχουμε περιστείλει κάποια ανυπακοή τους, να τα επιβραβεύσουμε για το θάρρος που έδειξαν, για το ότι βρήκαν την δύναμη να μας αντισταθούν. Τους εξηγούμε ότι η πράξη τους ήταν εσφαλμένη, αλλά τα επιβραβεύουμε για την τόλμη να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντί μας.
Αυτό είναι μια πολύ τολμηρή παιδαγωγική πρόταση, σκοπό όμως έχει σε συνδυασμό με την πειθαρχία, να μεταδώσει στο παιδί την αίσθηση ότι όσο απαραίτητη είναι η υπακοή, άλλο τόσο απαραίτητη είναι και η ανυπακοή, διαφορετικά θα κατασκευάσουμε πειθήνια όργανα της εκάστοτε εξουσίας, ανίκανα να απελευθερώσουν τους εαυτούς τους από την εσωτερική κυρίως δουλεία.
Για να μπορέσει ένας γονιός να χειριστεί τα παιδιά του με αυτόν τον τρόπο, θα πρέπει να έχει αναπτύξει ανάλογη εσωτερική δύναμη, αυτοπεποίθηση και διάκριση. Ένας ανασφαλής γονιός δεν θα τολμήσει να επιβραβεύσει το παιδί του για την ανυπακοή στο πρόσωπό του, διότι θα φοβηθεί πως θα χάσει τον έλεγχο. Και πράγματι αυτό είναι μια πιθανότητα επειδή όταν το παιδί ακούσει κάτι τέτοιο, θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευτεί αισθανόμενο ενδόμυχα την αδυναμία των γονιών του. Και εδώ έρχεται στο προσκήνιο η ικανότητα και η σταθερότητα του γονιού. Ο ανασφαλής γονιός δεν θα μπορέσει να κρατήσει τις ισορροπίες και για λόγους ασφαλείας θα προτιμήσει να μετατρέψει το παιδί του σε ρομπότ, παρά να διακινδυνέψει την γένεση ενός εγκληματία. Αν υπάρχουν "ρωγμές" στον χαρακτήρα σας, αναγκαστικά θα χρησιμοποιήσετε παιδαγωγικές μεθόδους της ανάλογης ποιότητας. Αν δεν υπάρχουν "ρωγμές" τότε μπορείτε με κύρος, που θα το διαισθανθούν τα παιδιά σας, να ενεργοποιήσετε παιδαγωγικά συστήματα υψηλότερου επιπέδου και να τους μεταδώσετε την απαραίτητη αίσθηση ισορροπίας και αυτοσεβασμού. Οι ισορροπίες στην περίπτωση αυτή θα επιτρέψουν στα παιδιά μας να αναπτύξουν το απαραίτητο θάρρος, εμποδίζοντάς τα ταυτόχρονα να διολισθήσουν σε αλαζονικές συμπεριφορές, του τύπου "εγώ θα κάνω πάντοτε ότι θέλω".
"Με υπάκουσες και έκανες το σωστό; Μπράβο σου. Δεν με υπάκουσες και έκανες το λάθος; Θα υποστείς τις συνέπειες ώστε άλλη φορά να προσέχεις. Εγώ όμως σε αγαπάω και να ξέρεις ότι θαυμάζω το θάρρος σου να κάνεις αυτό που ήθελες, έστω και λάθος". Μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο στα παιδιά μας συνειδητά και χωρίς φόβο; Αν όχι τότε πρέπει να δουλέψουμε πολύ ακόμα με τον εαυτό μας.
ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΑΤΑΚΤΑ
Γίνεται ένας μεγάλος αγώνας από την πλευρά των γονιών και των δασκάλων, για να μπορέσουν, ή μάλλον να εξαναγκαστούν τα παιδιά να προσαρμοστούν στην κοινωνία. Βασικό στοιχείο της προσαρμογής αυτής είναι το να είναι φρόνιμα. Ασφαλώς ένα αντιδραστικό και υπερβολικά άτακτο παιδί, θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και σχέσεων, λόγω της ενοχλητικής στάσης απέναντι στους άλλους και λόγω της ανευθυνότητας που θα επιδείξει.
Όμως τίθεται το ερώτημα, πόσο φρόνιμο πρέπει να είναι ένα παιδί; Αυτό που εμείς θεωρούμε φρόνιμο παιδί, σύμφωνα δηλαδή με τα τρέχοντα κριτήρια της φρονιμάδας, είναι το "καλό" παιδί, το κοιμισμένο, το "προσαρμοσμένο"; Θα ήθελα να αμφισβητήσω την αξία της φρονιμάδας έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε τώρα.
Οι γονείς συνεχώς λένε στα παιδιά τους ότι όταν είναι φρόνιμα είναι καλά παιδιά. Και έτσι οι αταξίες ταυτίζονται με το κακό. Το σίγουρο είναι ότι ένα φρόνιμο παιδί είναι ένα βολικό παιδί. Δεν μας κουράζει και δεν μας εκθέτει στα μάτια των άλλων. Είναι όμως ένα νικημένο παιδί. Ένα παιδί που έχει χάσει την ζωτικότητά του, τον αυθορμητισμό του και την αντιδραστικότητά του (η αντιδραστικότητα είναι μέχρις ενός σημείου θετική ιδιότητα, γιατί μας προστατεύει από την κάθε είδους υποδούλωση). Το υποταγμένο παιδί είναι μια θλιβερή μετριότητα όσες δήθεν επιτυχίες και αν επιδείξει, δεν είναι πλέον παιδί είναι ρομποτάκι. Οι παιδικές αταξίες μας κουράζουν, πρέπει όμως να σκεφτούμε ότι είναι μέσα στην φύση του παιδιού και ταυτόχρονα είναι μια υγιής αντίδραση στις βλακώδεις και καταπιεστικές συνθήκες που προσπαθούμε να επιβάλουμε. Όχι μόνο για να ησυχάσουμε από τις φασαρίες, αλλά γιατί κάπου μέσα μας τρομάζουμε από την επικείμενη αμφισβήτηση. Το ανυπάκουο παιδί κάποτε μεγαλώνοντας, θα μας πετάξει κατάμουτρα την περιφρόνησή του για τα πιστεύω μας και για τον κόσμο μας. Αυτό θα του δώσει την δυνατότητα να αλλάξει και τον κόσμο και τον εαυτό του. Τι ταπείνωση όμως για μας μπροστά στα μάτια των άλλων ανθρώπων, που είναι και οι σύντροφοί μας στην μαζική ύπνωση, την οποία πάση θυσία αγωνιζόμαστε να προστατέψουμε!
Κανένας πειθήνιος και "προσαρμοσμένος" άνθρωπος δεν κατάφερε τίποτα το ουσιαστικό στην ζωή του, όσο και αν κέρδισε τον θαυμασμό, το χρήμα και την δόξα. Οι πραγματικές αλλαγές, εσωτερικές και εξωτερικές, γίνονται πάντοτε από τους αμφισβητίες. Οι υπόλοιποι αναπαράγουν το ήδη υπάρχον κατεστημένο και τον πεπατημένο τρόπο σκέψης. Καμία πρωτοτυπία, κανένας αυθορμητισμός, κανένας γνήσιος εαυτός τελικά. Τα επιτεύγματα ίσως είναι μεγάλα, αλλά τίποτα το αυθεντικό, τίποτα το καινούργιο. Όταν ένα παιδί είναι υγιώς απείθαρχο, ίσως είναι ένδειξη ότι στην ζωή του δεν θα επιτρέψει την υποδούλωση της προσωπικότητάς του, ότι θα σηκώσει κεφάλι σε μας που αντιπροσωπεύουμε το κατεστημένο και την αποβλάκωση. Αν νομίζετε ότι ένα υγιώς απείθαρχο παιδί δεν σέβεται κανέναν κάνετε μεγάλο λάθος. Σε ένα τέτοιο παιδί ο σεβασμός είναι κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του. Θα αντιδράσει σε μας γιατί σέβεται κάποιους άλλους, που αξίζουν τον σεβασμό του. Θα επαναστατήσει στην κατεστημένη νοοτροπία, όχι από εγωισμό και γιατί δεν πιστεύει σε τίποτα, αλλά γιατί έχει βρει κάτι καλύτερο, ενδεχομένως μέσα του. Αν όμως πιέσουμε το παιδί υπερβολικά, ή το αφήσουμε ανεξέλεγκτο, τότε θα παρουσιάσει συμπτώματα παθολογικής αντιδραστικότητας, εγωισμού και αλαζονείας.
Πως λοιπόν πρέπει να ενεργήσει ένας γονιός στην πράξη; Τι στάση πρέπει να κρατήσει απέναντι στην ανυπακοή των παιδιών του; Αρχικά ας ξεκαθαρίσουμε την πιθανή παρεξήγηση των όσων έχουν λεχθεί. Δεν προτρέπω τους γονείς να ανέχονται την κάθε ιδιοτροπία των παιδιών τους και να μην τα τιμωρούν για τα παραπτώματά τους, διότι αυτά θα σχηματίσουν λάθος εικόνα για τον κόσμο στον οποίο ζούνε. Θα νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν το οτιδήποτε, χωρίς συνέπειες. Αυτό δεν είναι κάτι το επιθυμητό. Μεταξύ όμως της ασυδοσίας και της ισοπέδωσης υπάρχει ο μεγάλος χώρος της ισορροπίας. Η περιοχή όπου πειθαρχούμε, γνωρίζουμε τις συνέπειες των πράξεών μας και αναλαμβάνουμε την ευθύνη, αλλά ταυτόχρονα όποτε εμείς το κρίνουμε, μπορούμε να αντιδράσουμε στις υπάρχουσες συνθήκες χωρίς να μας εμποδίσει κάποιος ανασταλτικός μηχανισμός παθολογικής υπακοής, που οι φοβισμένοι γονείς μας μάς εντύπωσαν κατά την διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας. Η υπακοή δεν είναι πάντοτε το καλό, όπως η ανυπακοή δεν είναι πάντοτε το κακό. Ισχύει και το αντίστροφο ασφαλώς. Πρέπει να έχουμε και την δυνατότητα της έλλογης υπακοής και της έλλογης ανυπακοής, ανάλογα με τις περιστάσεις και την συνείδησή μας. Οι γονείς όμως προσπαθούν να εμφυσήσουν στα παιδιά τους την άποψη ότι η απειθαρχία ταυτίζεται με το κακό και η υπακοή με το καλό, πράγμα το οποίο δεν είναι πάντοτε ακριβές.
Η χρυσή τομή, η ισορροπία στο ζήτημα αυτό, είναι να επιβάλουμε στο παιδί κάποια, όχι υπερβολική πειθαρχία, επιτρέποντάς του ταυτόχρονα μια σχετική ελευθερία για ανυπακοή. Να μην είμαστε άκαμπτοι, να μην είναι όλες μας οι αποφάσεις τελεσίδικες. Κάποιες να είναι, αλλά σε άλλες περιπτώσεις ας υποχωρούμε κάτω από την πίεση των παιδιών. Να έχουν την αίσθηση ότι κάποτε, αγωνιζόμενα εναντίον μας, μπορούν να μας νικήσουν. Αυτό θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή τους. Να γνωρίζουν όμως ότι αυτή η δυνατότητά τους, δεν έχει πάντοτε όλες τις πιθανότητες επιτυχίας, γιατί σε άλλες περιπτώσεις οι αποφάσεις μας μπορεί να είναι πραγματικά τελεσίδικες.
Όταν επιβάλουμε στα παιδιά κάποιους περιορισμούς ή κάποια τιμωρία, θα πρέπει να τους εξηγούμε ότι παρ' όλο που η πράξη τους ήταν λανθασμένη, εμείς εξακολουθούμε να τα αγαπάμε. Η αγάπη μας δεν αλλάζει με τίποτα. Λάθος είναι η πράξη και όχι το παιδί. Να τους λέμε ότι είναι θέμα προσωρινής απειρίας, αλλά ο αυθορμητισμός τους είναι υπέροχος. Να αισθανθούν άνετα με το γεγονός ότι ενήργησαν κατά βούληση, όσο ατελής και αν είναι αυτή. Μπορούμε ακόμα κάποιες φορές, αφού έχουμε περιστείλει κάποια ανυπακοή τους, να τα επιβραβεύσουμε για το θάρρος που έδειξαν, για το ότι βρήκαν την δύναμη να μας αντισταθούν. Τους εξηγούμε ότι η πράξη τους ήταν εσφαλμένη, αλλά τα επιβραβεύουμε για την τόλμη να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντί μας.
Αυτό είναι μια πολύ τολμηρή παιδαγωγική πρόταση, σκοπό όμως έχει σε συνδυασμό με την πειθαρχία, να μεταδώσει στο παιδί την αίσθηση ότι όσο απαραίτητη είναι η υπακοή, άλλο τόσο απαραίτητη είναι και η ανυπακοή, διαφορετικά θα κατασκευάσουμε πειθήνια όργανα της εκάστοτε εξουσίας, ανίκανα να απελευθερώσουν τους εαυτούς τους από την εσωτερική κυρίως δουλεία.
Για να μπορέσει ένας γονιός να χειριστεί τα παιδιά του με αυτόν τον τρόπο, θα πρέπει να έχει αναπτύξει ανάλογη εσωτερική δύναμη, αυτοπεποίθηση και διάκριση. Ένας ανασφαλής γονιός δεν θα τολμήσει να επιβραβεύσει το παιδί του για την ανυπακοή στο πρόσωπό του, διότι θα φοβηθεί πως θα χάσει τον έλεγχο. Και πράγματι αυτό είναι μια πιθανότητα επειδή όταν το παιδί ακούσει κάτι τέτοιο, θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευτεί αισθανόμενο ενδόμυχα την αδυναμία των γονιών του. Και εδώ έρχεται στο προσκήνιο η ικανότητα και η σταθερότητα του γονιού. Ο ανασφαλής γονιός δεν θα μπορέσει να κρατήσει τις ισορροπίες και για λόγους ασφαλείας θα προτιμήσει να μετατρέψει το παιδί του σε ρομπότ, παρά να διακινδυνέψει την γένεση ενός εγκληματία. Αν υπάρχουν "ρωγμές" στον χαρακτήρα σας, αναγκαστικά θα χρησιμοποιήσετε παιδαγωγικές μεθόδους της ανάλογης ποιότητας. Αν δεν υπάρχουν "ρωγμές" τότε μπορείτε με κύρος, που θα το διαισθανθούν τα παιδιά σας, να ενεργοποιήσετε παιδαγωγικά συστήματα υψηλότερου επιπέδου και να τους μεταδώσετε την απαραίτητη αίσθηση ισορροπίας και αυτοσεβασμού. Οι ισορροπίες στην περίπτωση αυτή θα επιτρέψουν στα παιδιά μας να αναπτύξουν το απαραίτητο θάρρος, εμποδίζοντάς τα ταυτόχρονα να διολισθήσουν σε αλαζονικές συμπεριφορές, του τύπου "εγώ θα κάνω πάντοτε ότι θέλω".
"Με υπάκουσες και έκανες το σωστό; Μπράβο σου. Δεν με υπάκουσες και έκανες το λάθος; Θα υποστείς τις συνέπειες ώστε άλλη φορά να προσέχεις. Εγώ όμως σε αγαπάω και να ξέρεις ότι θαυμάζω το θάρρος σου να κάνεις αυτό που ήθελες, έστω και λάθος". Μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο στα παιδιά μας συνειδητά και χωρίς φόβο; Αν όχι τότε πρέπει να δουλέψουμε πολύ ακόμα με τον εαυτό μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου